Uit eten in Brussel en België in 1903

Sorry, this entry is only available in Dutch. For the sake of viewer convenience, the content is shown below in the alternative language. You may click the link to switch the active language.

We willen deze site niet alleen beperken tot het Koocboec
van Magirus (al hebben we daar het laatste woord nog niet over gezegd; zo komen die beloofde extra recepten er binnenkort echt aan), maar ook af en toe stilstaan bij andere aspecten van de geschiedenis van de gastronomie. Vandaag lezen we daarom mee in een Britse restaurantgids uit 1903 waarin het Brusselse uitgaans- en restaurantleven in 1903 wordt beschreven. Brussel was toen blijkbaar nog niet de “Bourgondische” stad die het nu wel is. (Volgens de Michelin-gids één van de top tien steden in de wereld om uit te gaan eten.)

In 1903 verscheen in Londen de Gourmet’s Guide to Europe, geschreven door Algernon Bastard en bewerkt door Lieut. Col. Newnham-Davis. De volledige tekst van deze restaurantgids staat op Project Gutenberg. De gids behandelt ook steden in België (Antwerpen, Spa, Brugge, Oostende) en Nederland (Amsterdam, Scheveningen, Rotterdam). Aan Brussel is echter een volledig hoofdstuk gewijd. “Brussel moet een plezantere stad zijn geweest dan vandaag toen het de titel ‘Klein Parijs’ won,” zo klinkt de Gourmet’s Guide duidelijk teleurgesteld. Volgens de gids is er geen vergelijking mogelijk tussen beide steden en moet je in Brussel in hoeken en gaten op zoek gaan naar fatsoenlijke restaurants. Volgens de auteurs is de voornaamste oorzaak hiervoor dat de Belgische aristocratie liever thuis dineert en er dus weinig klanten zijn voor de restaurants. De auteurs beschrijven dan ook hoe ze in een aantal restaurants helemaal alleen moesten eten. Het eten in Brussel is goed, maar “dodelijk saai”. Het restaurant van het Savoy hotel is eigenlijk het enige dat echt wordt aangeraden:

If a stranger came to pass a week in Brussels, and wanted to be shown round the restaurants, I should start him with lunch at the Savoy on Monday morning, and finish him off with supper at the Savoy on the following Sunday night, for he would then be sure of beginning and ending well. The grill is excellent, and by no means dear. 1 franc 75 centimes is charged for a chop or steak, including pommes de terre well served. The hors-d’œuvre are a speciality at luncheon. There is great variety, and the pickled shrimps would tickle the most jaded appetite.

De gids bevat uitgebreide beschrijvingen van de betere Brusselse restaurants uit 1903. Geen enkele daarvan bestaat vandaag nog. Over de Belgische eetgewoonten weten de auteurs nog dit te vertellen:

Belgen zijn grote eters en eten graag gevogelte. Belgische restaurants met het langste menu trekken als vuistregel de meeste klanten aan. Er zijn Brusselaars die regelmatig naar Tienen reizen, een klein Vlaams stadje op ongeveer twintig mijl, om daar aan te schuiven bij een beroemd table-de-hôte diner, waar de gasten aan tafel gaan om één uur (‘s middags) en zelden stoppen voor vijf uur.

Op dat gebied is er dus nog niet veel veranderd, niet nu, en niet ten opzichte van de tijd waarin Magirus zijn Koocboec schreef. Aartshertog Albrecht wist het al in het begin van de 17de eeuw: “Ze leven hier als beesten.”
De Gourmet’s Guide to Europe uit 1903 is een leuke bron die perfect als uitgangspunt zou kunnen dienen voor een interessante en wellicht bij momenten grappige master-scriptie over het Belgische restaurant- en uitgaangsleven vlak voor de Eerste Wereldoorlog.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.