De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience te Antwerpen kreeg eind vorig jaar een 17de-eeuws handgeschreven kookboek cadeau van haar vriendenvereniging. Op de website van de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience staat nu een digitale versie van het boek in pdf formaat.
Kookboeken uit die periode zijn bijzonder zeldzaam. Uit de zeventiende eeuw zijn in het Nederlandse taalgebied slechts een dozijn kookhandschriften overgeleverd en slechts twee gedrukte kookboeken. Dat komt omdat kookboeken echte gebruiksboeken waren. Ze stonden niet in de bibliotheek maar in de keuken, om dagelijks geraadpleegd te worden tot ze uiteen vielen en werden weggegooid.
Het handschrift in quarto-formaat telt 56 folio’s, waarvan 7 blanco, en is afkomstig uit de nalatenschap van volkskundig en culinair historicus W. L. Braekman (1931-2006). Het bevat naast culinaire ook geneeskundige recepten. Bovendien bevat het een aantal (kopieën) van Franstalige brieven. De tekst is door minstens twee verschillende handen geschreven. Op het voorblad staat “Anvers” vermeld en een naam die we kunnen ontcijferen als “Elvere Cob”. Afgaande op het gebruikte dialect, mogen we stellen dat het handschrift ontstond in het hertogdom Brabant, mogelijk uit de omgeving van Antwerpen. Het manuscript dateert wellicht uit de tweede helft van de 17de eeuw, mogelijk zelfs uit de laatste decennia. Hieronder volgt een korte beschrijving, op basis van eigen vaststellingen en van handgeschreven notities van Prof. Braekman:
fols 1-36v: Kookboek in eenzelfde hand (eerste hand) met een honderdtal recepten.
fols 37r-42v: Medische recepten, grotendeels in het Nederlands, ook een aantal in het Frans.
fols 43r-49v: Blanco pagina’s.
fols 50r: Drie kookrecepten in het Nederlands (Brabants).
fol 51r-56: Brieven in het Frans door een vrouw (tweede, mogelijk derde hand) aan haar moeder en zuster met vermelding van “le cloistre de Muizen”, “ducasse” en “la ducasse d’Anvers”. Mogelijk zijn dit brieven van een Antwerps meisje dat op pensionaat zat te Brussel.
We hebben een wafelrecept uit het handschrift gemoderniseerd voor de nieuwsbrief van de vriendenvereniging van de Erfgoedbibliotheek. We zullen dit recept en onze moderne interpretatie ervan binnenkort ook op deze site publiceren.
Klik hier voor de beschrijving in de online catalogus van de Erfgoedbibliotheek. Klik hier voor een elektronische versie (PDF) van het kookboek.
http://www.asg.be/publicaties/asg-tijdschrift-terroir
voor wie meer over het handschrift wil weten
30ste jaargang, nummer 4 (nummer 121)
Brusselse recepten uit Antwerpen
Neerslag van een handgeschreven kookboek uit de 16e eeuw.!